KOSIENICE
   Wieś nad potokiem Kanickim, dopływem uchodzącej do Sanu rzeki Rady, najwyższe punkty miejscowości sięgają 280 m. n.p.m.
   Pierwsze informacje źródłowe na temat Kosienic pochodzą ze schyłku XIV wieku. Należała ona wówczas do Konrada z Ziębic (Munsterberg) na Śląsku. Konrad określany jest w dokumentach jako "dziedzic wsi", zapewne więc jeszcze jego ojciec lub dziad przeniósł się ze Śląska na Ruś. Tak czy inaczej jego przodkowie byli dziedzicznymi wójtami Ziębic - Munsterberga, sam Konrad jest natomiast wspominany w 1397 r. jako burgrabia przemyski. W 1399 r., wraz z żoną Petronellą ufundował Konrad kościół i parafię w Kosienicach. Zmarł w 1415 r.

   Ze związku z Petronellą, współfundatorką kosienickiej parafii miał Konrad czterech synów - Konrada, dziedzica Kosienic, Fryderyka, Jerzego, dziedzica Zabłociec i Mikołaja, dziedzica Czelatyc. Najstarszy - Konrad od odziedziczonych Kosienic zaczął pisać się Kosienicki. Ożenił się z bliżej nam nie znaną Katarzyną, z którego to związku na świat przyszło czterech synów. Najstarszy z nich, noszący tradycyjne w rodzime imię Konrad zapewnił ciągłość rodu, jednak jego dwaj synowie - Konrad i Stanisław zmarli bezpotomnie, Kosienice zaś wraz z ręką córki Konrada - Marty przeszły na rzecz Dolińskich, a następnie na własność Rafała Pełki, który skupił części wsi z innych rąk, stając się na pocz. XVI w. właścicielem całości wsi. Kosienice w tym czasie odbudowywały się po zniszczeniach, jakie przyniósł najazd wołoski z 1498 r., kiedy to Wołosi spalili wieś, a wielu jej mieszkańców uprowadzili w niewolę.

   Po Pełkach wieś przeszła na rzecz Boratyńskich z Boratynia, a następnie Duńkowskich z Duńkowic. Za czasów tych ostatnich kościół w Kosienicach został zamieniony na zbór kalwiński, ale podsędek ziemi przemyskiej Marcin z Orska Duńkowski oddał go na powrót parafii rzymsko - katolickiej. W roku 1628 wraz z ręką Zofii Duńkowskiej przechodzą na rzecz Drohojowskich. W 1701 r. przekazali oni dochody z Kosienic na rzecz utworzonej przy kapitule przemyskiej kanonii swego imienia, która istniała do 1787 r. i zniesiona została przez władze zaborcze.

   Jeszcze przed I rozbiorem Kosienice zmieniły właścicieli - od 1760 r. mianowicie wieś należała do Stadnickich. Wiele nowego przyniosła wsi epoka Aleksandra Stadnickiego, uczestnika wojny z Rosją 1812 r., który po zakończeniu przygody z mundurem osiadł w Kosienicach. Zajął się tu z energią gospodarstwem, rozbudowując folwark i znacznie upiększając park, uważany przez współczesnych za jeden z najpiękniejszych w całej ziemi przemyskiej. Zasłużył się też na polu dobroczynności, fundując zakład dla ubogich, który zajmował się wspieraniem niezdolnych do pracy mieszkańców Kosienic. Po jego śmierci w 1853 r. wdowa - Amelia z Siemiańskich wybudowała kościół pod wezwaniem św. Trójcy.

   Około 1870 r. dwór i dobra ziemskie zakupił właściciel Rokietnicy, Zygmunt Dembowski. I on dobrze zapisał się nie tylko w pamięci mieszkańców, ale i w dziejach autonomicznej Galicji - był bowiem posłem na Sejm Krajowy i prezesem Towarzystwa Kredytowego we Lwowie.

   Za jego czasów - w 1880 r. Kosienice liczyły blisko 900 mieszkańców, z czego 180 wyznawało katolicyzm w obrządku rzymskich, pozostali mieszkańcy byli greko - katolikami, należeli zaś do parafii w Maćkowicach. Rzymsko - katolicka parafia kosienicka obejmowała zaś wówczas obok samych Kosienic Ciemięrzowice, Dmytrowice, Maćkowice, Trójczyce i Zabłotce.

   Folwark należący do Dembowskiego, a zwany Olesiów, znajdował się w płd. - zach. części Kosienic. Zajmował on obszar 569 mórg gruntów ornych, 92 morgi łąk i ogrodów, 33 morgi pastwisk oraz 185 mórg lasu.
   Po śmierci Zygmunta Dembowskiego w 1896 r. dobra kosienickie przeszły na jego syna Ignacego, który jednak w przeciwieństwie do poprzedników nie zajmował się gospodarstwem, ale wydzierżawił folwark. Stan taki trwał aż do 1944 r., kiedy majątek został przejęty przez państwo.

   Położenie na przedpolu twierdzy przemyskiej przyniosło Kosienicom znaczne zniszczenia w czasie I wojny światowej. W okresie oblężenia Przemyśla mieszkańcy Kosienic byli dwukrotnie wysiedlani, a 14 listopada 1914 r. miało miejsce rosyjsko - austriackie starcie w rejonie "kościoła w lesie", poza polem bitwy nie pozostała i sama wieś, we dworze bowiem ulokowano sztab rosyjski. W wyniku ostrzału spłonęło wiele zabudowań, poważnie uszkodzony został dwór oraz kościół, doszczętnie spłonęła cerkiew.

   Przewaga ludności liczebna greko - katolickiej utrzymała się także w okresie międzywojennym, społeczność tego wyznania podjęła nawet w końcu lat 30-tych budowę cerkwi. W czasie okupacji ludność Ukraińska popierana była przez władze niemieckie, II wojna światowa nie przyniosła jednak takich zniszczeń jak pierwsza. Po jej zakończeniu ukraińska część mieszkańców wsi została wysiedlona w ramach akcji "Wisła" w marcu 1947 roku.

ZABYTKI
   Nie zachował się niestety zabytkowy kościół św. Trójcy, zbudowany zapewne niedługo po erygowaniu parafii w 1399 r., a wzmiankowany po raz pierwszy w 1432 r. W 1866 r. funkcje świątyni parafialnej zaczął pełnić murowany kościół ufundowany przez wdowę po Aleksandrze Stadnickim, Amelię z Siemiańskich. Kościół otrzymał tradycyjne wezwanie św. Trójcy, a z racji położenia w lesie na skraju wsi zwany był (i jest) "kościołem w lesie". Otrzymał kościół formę jednonawową, z charakterystyczną wysoką wieżą. Świątynia poważnie ucierpiała w czasie I wojny światowej, kiedy w jego najbliższym sąsiedztwie doszło do wspomnianego starcia austriacko - rosyjskiego. Odremontowana świątynia służyła nadal parafii, tym bardziej, że była dogodnie położona w jej centrum. Kiedy jednak w 1920 r. powstał kościół filialny w Maćkowicach sytuacja zaczęła ulegać zmianie. Po powstaniu zaś samodzielnej parafii w Maćkowicach kościół, niebyt obszerny i peryferyjnie położony przestał wystarczać potrzebom parafian.

   Inicjatywę budowy nowej świątyni w bardziej dogodnym miejscu przypisać trzeba samym parafianom i księdzu Stanisławowi Wolakowi. Projekt świątyni opracował inż. Andrzej Pawłowski, a budowę rozpoczęto w lipcu 1984 r. Świątynia o powierzchni 520 m i kubaturze 6.000 m3 stanęła w 1987 r., a 15 maja 1988 r. odbyła się uroczysta konsekracja kościoła. Wykonawcami większości robót byli sami parafianie, oni też sfinansowali inwestycję.

   Nie przetrwała też do dziś żadna z istniejących we wsi cerkwi. Osobna parafia grecka wzmiankowana jest już w 1507 r., w XVIII wieku jednak została podporządkowana parafii w Maćkowicach. Pierwsza świątynia musiała powstać wraz z parafią, ale wzmiankowana jest dopiero w 1628 r. Istniał ona do początku XVIII w., w 1721 r. zbudowano bowiem nową cerkiew. Ta z kolei została zniszczona w czasie działań wojennych w listopadzie 1914 r. Budowę kolejnej podjęto dopiero w 1939 r., ukończono zaś w 1944 r., w istotnej mierze dzięki pro ukraińskiej polityce niemieckich władz okupacyjnych. Rychły koniec wojny i akcja "Wisła" pozbawiły ja parafian, a w 1951 r. została rozebrana.

   Nie przetrwał do dziś także klasycystyczny dwór - siedziba Stadnickich i Dembowskich, zrujnowany na skutek działań I wojny światowej. Przetrwała natomiast mniejsza siedziba, po I wojnie światowej rezydencja administratorów majątku. Parterowy dwór powstał w połowie XIX wieku na planie krzyża greckiego, kryty jest dwuspadowym dachem. Dziś nadal pełni funkcje mieszkalne, choć jego stan pozostawia bardzo wiele do życzenia. Położenie w parku krajobrazowym, także dziś w nienajlepszym stanie, w sąsiedztwie lasu i stawów ciągle jednak zachęca do jego odwiedzenia. Pozostaje nadzieja, że i ten obiekt doczeka się godnego gospodarza.

   Z dawnego założenia zachowały się natomiast siady ziemnych fortyfikacji w typie bastionowym, istnieją też dawne zabudowania dworskie - obora i spichlerz.